Để nhận biết và tránh những doanh nghiệp lừa đảo (hay còn gọi là “lùa gà”) trong thị trường lao động, người lao động cần lưu ý đến một số dấu hiệu cảnh báo và thực hiện các biện pháp pháp lý bảo vệ quyền lợi của mình. Dưới đây là một số cách nhận biết doanh nghiệp lừa gà dưới góc nhìn pháp lý:
1. Kiểm tra tính hợp pháp của doanh nghiệp
Giấy phép hoạt động
- Doanh nghiệp phải có giấy phép kinh doanh hợp pháp. Người lao động có thể yêu cầu xem giấy phép này hoặc tra cứu thông tin trên trang web của cơ quan chức năng như Sở Kế hoạch và Đầu tư.
- Các doanh nghiệp lừa đảo thường không có giấy phép hoặc có giấy phép giả mạo.
Thông tin doanh nghiệp
- Kiểm tra các thông tin về doanh nghiệp như địa chỉ, số điện thoại, và thông tin liên hệ. Doanh nghiệp chân chính sẽ có thông tin rõ ràng, dễ dàng xác minh.
2. Xem xét môi trường làm việc và văn hóa doanh nghiệp
Chất lượng cơ sở vật chất
- Doanh nghiệp có trụ sở làm việc hợp pháp, cơ sở vật chất đầy đủ. Nếu công ty chỉ hoạt động tại các địa điểm không rõ ràng (như quán cà phê, nhà riêng), đây có thể là dấu hiệu lừa đảo.
Chế độ đãi ngộ
- Doanh nghiệp có chế độ đãi ngộ hợp lý, công khai về mức lương, phúc lợi và các chính sách lao động. Nếu mức lương hoặc các chế độ đãi ngộ quá cao so với mặt bằng chung và không rõ ràng về nguồn gốc, cần cảnh giác.
3. Kiểm tra thông tin về hợp đồng lao động
Hợp đồng lao động rõ ràng
- Hợp đồng lao động cần được lập bằng văn bản, rõ ràng về quyền lợi và nghĩa vụ của các bên. Doanh nghiệp lừa đảo thường không cung cấp hợp đồng hoặc chỉ đưa ra hợp đồng miệng.
- Hợp đồng cần ghi rõ mức lương, thời gian làm việc, chế độ nghỉ ngơi, và các phúc lợi khác.
Điều khoản bất hợp lý
- Nên cảnh giác với các điều khoản không hợp lý trong hợp đồng, như yêu cầu người lao động đóng tiền cọc lớn, yêu cầu chi phí không hợp lý cho việc đào tạo, hoặc những cam kết không rõ ràng.
4. Cảnh giác với các lời hứa mập mờ
Lời hứa về việc làm
- Doanh nghiệp chân chính sẽ không hứa hẹn quá mức về việc làm, lương thưởng, hoặc thăng tiến nhanh chóng mà không có cơ sở thực tế. Nếu có những lời hứa không có căn cứ rõ ràng, cần cảnh giác.
Quá trình tuyển dụng không rõ ràng
- Doanh nghiệp thường có quy trình tuyển dụng rõ ràng và công khai. Nếu quy trình tuyển dụng mập mờ, thiếu thông tin hoặc yêu cầu quá nhiều thông tin cá nhân mà không rõ lý do, đây có thể là dấu hiệu của một doanh nghiệp lừa đảo.
5. Tìm kiếm thông tin từ người lao động khác
Ý kiến đánh giá
- Nên tìm kiếm ý kiến từ những người đã làm việc tại doanh nghiệp đó. Các diễn đàn trực tuyến, mạng xã hội hay các trang web đánh giá việc làm có thể cung cấp thông tin hữu ích.
- Các doanh nghiệp lừa đảo thường có nhiều phàn nàn từ người lao động cũ về chế độ làm việc và quyền lợi.
6. Nắm vững quyền lợi và nghĩa vụ của mình
Kiến thức pháp lý
- Hiểu rõ các quyền lợi và nghĩa vụ của mình theo quy định của Bộ luật Lao động 2019. Người lao động có quyền được bảo vệ quyền lợi hợp pháp, được trả lương đúng hạn và có môi trường làm việc an toàn.
Tư vấn pháp lý
- Nếu gặp khó khăn trong quá trình giao kết hợp đồng lao động, người lao động nên tìm kiếm sự tư vấn từ các chuyên gia pháp lý hoặc tổ chức công đoàn để được hỗ trợ.
7. Thực hiện quyền khiếu nại
Đơn khiếu nại
- Nếu đã bị lừa đảo hoặc gặp khó khăn với doanh nghiệp, người lao động có quyền gửi đơn khiếu nại tới Sở Lao động, Thương binh và Xã hội hoặc các cơ quan chức năng khác.
- Cung cấp bằng chứng về việc lừa đảo, chẳng hạn như hợp đồng không hợp lệ, chứng từ thanh toán, hay các thông tin khác để bảo vệ quyền lợi của mình.
Kết luận
Người lao động cần trang bị kiến thức và thông tin để nhận biết doanh nghiệp lừa đảo và bảo vệ quyền lợi của mình khi giao kết hợp đồng lao động. Việc cẩn trọng trong quá trình tìm kiếm việc làm và giao kết hợp đồng sẽ giúp người lao động tránh được những rủi ro không đáng có.
