Doanh nghiệp nhỏ và vừa (DNNVV) là trụ cột của nền kinh tế Việt Nam, nhưng cũng thường xuyên đối mặt với các rủi ro pháp lý trong quá trình thực hiện nghĩa vụ thuế. Những rủi ro này không chỉ đến từ sự thay đổi chính sách mà còn xuất phát từ chính những hạn chế nội tại về năng lực quản trị.
Nhằm hỗ trợ doanh nghiệp nhận diện và phòng tránh các rủi ro pháp lý phổ biến, bài viết này tổng hợp những kinh nghiệm thực tiễn và khuyến nghị pháp lý từ các chuyên gia.
1. Tình trạng không treo biển hiệu, không hoạt động tại trụ sở: Nguy cơ bị khóa mã số thuế
Nhiều doanh nghiệp siêu nhỏ sử dụng nhà riêng làm trụ sở đăng ký kinh doanh nhưng không treo biển hiệu, không duy trì liên lạc với cơ quan thuế. Khi cơ quan thuế không thể liên hệ hoặc xác minh, doanh nghiệp sẽ bị xác định là “không còn hoạt động tại địa chỉ đăng ký” và bị khóa mã số thuế theo quy định tại Thông tư 95/2016/TT-BTC.
Hậu quả pháp lý: Doanh nghiệp bị cấm phát hành hóa đơn, bị đóng băng mọi giao dịch liên quan đến mã số thuế và gặp khó khăn khi muốn khôi phục hoạt động.
Khuyến nghị: Doanh nghiệp cần đảm bảo trụ sở hoạt động thực tế, treo bảng hiệu hợp lệ và duy trì kênh liên lạc với cơ quan thuế để tránh bị coi là doanh nghiệp “bỏ trốn”.
2. Sử dụng hóa đơn bất hợp pháp: Nguy cơ bị truy thu và xử phạt
Nhiều doanh nghiệp bị xử phạt do sử dụng hóa đơn của các công ty đã bỏ trốn hoặc bị nghi là “công ty ma”. Mặc dù giao dịch mua bán hàng hóa là có thật, bên mua vẫn có thể bị loại chi phí và không được khấu trừ thuế GTGT nếu bên bán vi phạm.
Khuyến nghị: Doanh nghiệp cần kiểm tra kỹ tư cách pháp lý của đối tác, kiểm tra cảnh báo hóa đơn của Tổng cục Thuế, và lưu giữ đầy đủ hợp đồng, chứng từ giao nhận, và thanh toán qua ngân hàng.
3. Kê khai sai, kê khai thiếu: Hậu quả nghiêm trọng về tài chính
Nhiều doanh nghiệp bị truy thu thuế và xử phạt 20% vì kê khai sai thời điểm, không kê khai bổ sung khi có chênh lệch sau kiểm toán, hoặc không phản ánh đúng doanh thu – chi phí.
Khuyến nghị: Doanh nghiệp cần có bộ phận kế toán chuyên trách hoặc thuê đơn vị tư vấn thuế có chuyên môn, chủ động rà soát và đối chiếu dữ liệu khai thuế định kỳ.
4. Kê khai chi phí không đủ điều kiện hợp lý: Rủi ro bị loại chi phí thuế TNDN
Một số doanh nghiệp kê khai chi phí nhân công, tiền lương, chi phí thuê văn phòng, thuê kho bãi… nhưng không có hợp đồng lao động, không có chứng từ thanh toán, hoặc thanh toán bằng tiền mặt không đúng quy định. Hậu quả là các khoản chi phí này bị loại khi tính thuế thu nhập doanh nghiệp.
Khuyến nghị: Doanh nghiệp cần đảm bảo mọi khoản chi đều có đầy đủ:
- Hợp đồng rõ ràng.
- Chứng từ thanh toán hợp lệ (ưu tiên chuyển khoản).
- Biên bản nghiệm thu và hóa đơn tài chính hợp lệ.
5. Tranh chấp về hoàn thuế, thanh tra thuế và thời hiệu khiếu nại
Một số doanh nghiệp bị truy thu hoặc không được hoàn thuế GTGT do: không đủ điều kiện khấu trừ, thanh toán không đúng phương thức, hoặc hóa đơn từ doanh nghiệp đã bị cảnh báo.
Khuyến nghị: Doanh nghiệp cần nắm rõ thời hiệu khiếu nại và quyền khởi kiện hành chính theo Luật Khiếu nại và Luật Tố tụng hành chính để bảo vệ quyền lợi hợp pháp của mình.
6. Gian lận hóa đơn, lập công ty ma: Nguy cơ bị truy cứu trách nhiệm hình sự
Một số cá nhân đã lợi dụng giấy tờ tùy thân giả để lập công ty “ma” bán hóa đơn. Các doanh nghiệp có giao dịch với những công ty này, dù không biết hành vi gian dối, vẫn bị ảnh hưởng và thậm chí có thể bị truy cứu trách nhiệm hình sự nếu có dấu hiệu thông đồng.
Khuyến nghị: Hãy kiểm tra kỹ lưỡng lý lịch pháp lý của đối tác, xác minh trực tiếp tại trụ sở hoặc cơ quan đăng ký kinh doanh. Tuyệt đối không “mua hóa đơn” hoặc nhờ xuất hộ hóa đơn để tránh những rủi ro hình sự nghiêm trọng.
Luật Thiên Thanh tự hào là đơn vị tư vấn pháp lý uy tín, sẵn sàng đồng hành cùng doanh nghiệp của bạn trong mọi vấn đề về thuế và tài chính. Liên hệ với chúng tôi ngay hôm nay để được hỗ trợ kịp thời và hiệu quả.
Hotline/Zalo: 090.321.7988
Email: [email protected]
Hoặc đến trực tiếp văn phòng của Chúng tôi tại:
Hà Nội : Phòng 302, tầng 3, 142 Lê Duẩn, phường Văn Miếu – Quốc Tử Giám, Hà Nội
Hồ Chí Minh: Phòng 6.16 RiverGate Residence, số 151 – 155 đường Bến Vân Đồn, Phường Khánh Hội, Hồ Chí Minh
